อย่าปล่อยผ่าน..ภาวะโคลงเคลง-เสียการทรงตัว เสี่ยงอันตรายถึงชีวิต!
ภาวะโคลงเคลง เสียการทรงตัว เป็นอาการที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยทั่วไปมักเกิดจากความเหนื่อยล้าหรืออดนอน แต่หากเกิดอาการเหล่านี้บ่อยครั้ง อาจเป็นสัญญาณบอกว่า คุณกำลังมีปัญหาเรื่องของการทรงตัว ซึ่งไม่ควรปล่อยผ่าน เพราะอาจเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ ซึ่งอาจทำให้บาดเจ็บ พิการ หรือเสียชีวิตได้
ภาวะโคลงเคลง เสียการทรงตัว เป็นภาวะที่ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกตัวลอย โคลงเคลง ทรงตัวไม่ได้หรือเวียนศีรษะ/เวียนศีรษะบ้านหมุน หากกำลังยืนอยู่กับที่ นั่งหรือนอน อาจรู้สึกว่าตัวลอย หัวหมุน หากกำลังเดินอยู่อาจรู้สึกว่าตัวโคลงเคลง เซไปข้างใดข้างหนึ่งเหมือนกำลังจะหกล้มหรือหกล้ม นอกจากนี้ ผู้ป่วยอาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น คลื่นไส้ อาเจียน วิตกกังวล ตื่นตระหนก อาการเหล่านี้อาจเป็นอยู่เพียงชั่วครู่หรือระยะเวลานาน
กลไกการทรงตัวของมนุษย์ต้องอาศัยระบบ 3 ระบบทำงานประสานกันเพื่อให้ทรงตัวได้อย่างเป็นปกติ ดังนี้
1. ระบบหูชั้นใน (ซึ่งประกอบด้วยน้ำในหูและหินทรงตัว) และเส้นประสาทการทรงตัวที่ช่วยให้เราทำกิจวัตรประจำวันในอิริยาบถต่างๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็นการเดิน การยืน การก้มหรือการหัน ฯลฯ (อาการเวียนศีรษะบ้านหมุน ซึ่งมักเป็นกันมากในวัยทำงานและผู้สูงอายุ ก็มักมีสาเหตุจากความผิดปกติของอวัยวะรับการทรงตัวของหูชั้นในที่คอยดูแลสมดุลของร่างกาย)
2. ระบบสายตา การมองเห็น เราต้องใช้ตาในการมองทิศทาง สิ่งกีดขวางเพื่อระวังตัวไม่ให้เดินชน สะดุดหกล้ม ดังนั้น ถ้ามีปัญหาตาบางอย่าง เช่น มองเห็นไม่ชัด มองในที่มืดได้ไม่ดี จะทำให้มีปัญหาเสียการทรงตัวมากขึ้น
3. ระบบประสาทส่วนกลาง (สมองและไขสันหลัง) และกล้ามเนื้อ กระดูก ข้อต่อ โดยระบบประสาทมีหน้าที่สั่งงานกล้ามเนื้อและข้อต่างๆ ของร่างกายว่าต้องเดินและทรงตัวอย่างไร หากมีความผิดปกติของระบบประสาท รวมถึงหากกระดูกข้อต่อกล้ามเนื้อเสื่อมสภาพ เช่น กระดูกคอ กระดูกหลัง เสื่อมสภาพ ก็อาจจะทำให้เกิดภาวะทรงตัวที่ผิดปกติได้
ดังนั้น หากระบบใดระบบหนึ่งจากทั้งสามระบบข้างต้นทำงานผิดปกติไป จะทำให้เราสูญเสียการทรงตัว เกิดภาวะโคลงเคลง และมีแนวโน้มที่จะเกิดอุบัติเหตุ หกล้ม ได้รับบาดเจ็บ ในบางรายอาจรุนแรงถึงขั้นพิการหรือเสียชีวิต
ในส่วนของการรักษาภาวะโคลงเคลง เสียการทรงตัว ขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการที่เกิดขึ้น โดยแพทย์จะพิจารณาแนวทางการรักษาที่เหมาะสมที่สุดสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย หลังการรักษา ผู้ป่วยภาวะเสียการทรงตัวบางรายยังอาจหลงเหลือความบกพร่องอยู่บ้าง เพราะฉะนั้นจึงต้องทำการบำบัดฟื้นฟูการทรงตัวอย่างต่อเนื่องหลังการรักษา
สำหรับอาการเวียนศีรษะบ้านหมุนซึ่งเกิดจากบางสาเหตุสามารถรักษาให้หายได้ด้วยการรับประทานยา ใครที่กำลังมองหายารักษาอาการมึนงง ทรงตัวไม่อยู่ เวียนศีรษะบ้านหมุน ขอแนะนำ เมอริสล่อน (Merislon) โดยตัวยา Betahistine mesylate ในเมอริสล่อนออกฤทธิ์ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง เพิ่มการไหลเวียนของเลือดในหูชั้นใน รวมถึงลดความดันภายในหูชั้นใน จึงช่วยบรรเทาอาการเวียนศีรษะบ้านหมุน อาการหัวหมุน วิงเวียนศีรษะ ทรงตัวไม่อยู่ มีการศึกษาพบว่าเมอริสล่อนให้ผลการรักษาได้จริงในคนไข้ ปลอดภัยสูงและมีผลข้างเคียงต่ำ โดยผู้ใหญ่รับประทานเมอริสล่อน ครั้งละ 1-2 เม็ด วันละ 3 ครั้งหลังอาหาร (ขนาดยาควรปรับตามอายุ และความรุนแรงของอาการ)
ทั้งนี้ หากมีอาการภาวะโคลงเคลง เสียการทรงตัว บ่อยครั้ง หรือรู้สึกว่าอาการที่เป็นอยู่รบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุ เพราะยิ่งเจอสาเหตุของโรคเร็ว รักษาได้เร็ว ย่อมมีโอกาสหายได้เร็ว
